John Martyn (Iain David McGeachy)

Anonymous
Heaven vol 11 #3

11 september 1948 - 29 januari 2009

Luttele weken nadat John Martyn op nieuwjaarsdag een hoge Britse onderscheiding (OBE) toegekend had gekregen voor zijn muzikale verdiensten overleed de geweldenaar van de Britse folkscene aan de gevolgen van een dubbele longontsteking. Geboren in zuid-Engeland maar met sterke Schotse roots ontwikkelde Martyn een unieke eigen stijl tussen blues, jazz en folk die hem in 1967 een contract opleverde bij Island Records, waar ook zijn goede vriend Nick Drake onder dak was. Drake's carrière wilde maar niet van de grond komen, Martyn had steeds meer succes, eerst nog schoorvoetend met zijn toenmalige vrouw Beverley, met wie hij in 1970 twee lp's maakte, STORMBRINGER! en THE ROAD TO RUIN, en daarna solo met BLESS THE WEATHER uit 1971 en vooral SOLID AIR van twee jaar later.

Picture
Dat was een vroeg meesterwerk dat met name in het aan Nick Drake gewijde titelnummer een van Martyns beroemdste liedjes bevat. De diepte van hun band bleek ook uit het feit dat Martyn altijd weigerde te praten over Drake, zeker nadat die in 1974 plotseling overleed. Geschraagd door het succes van SOLID AIR leverde John Martyn een half jaar later het experimentele INSIDE OUT af, waarop de liedjes grotendeels waren ingeruild voor geïmproviseerde stukken en Martyns karakteristieke jazzy zang onverstaanbaarder was dan ooit.

Befaamd is ook de uitmuntende lp LIVE AT LEEDS (1975) die hij zelf van huis uit verkocht omdat Island de plaat weigerde. Om bij te komen vertrok Martyn naar Jamaica, waar hij onder andere tijd doorbracht met reggaeproducer Lee 'Scratch' Perry. De weerslag van die trip is te vinden op het magistrale ONE WORLD (1977) dat de verschillende aspecten van Martyns muze combineert tot één uniek werkstuk met het hypnotiserende, bijna ambient-jazzachtige Small Hours als hoogtepunt.

Mede door zijn verslaving aan drank en drugs liep zijn huwelijk met Beverley op de klippen en viel zijn carrière stil. Het verslag van dat pijnlijke proces is te vinden op GRACE AND DANGER, pas na lang soebatten van Martyn uitgebracht door Island; platenbaas Chris Blackwell vond de plaat te verontrustend. Het sombere album werd onthaald als een meesterwerk en gaf Martyns carrière een hoognodige boost. Het bezorgde hem een contract bij WEA en het vooruitzicht op mainstream-succes. GLORIOUS FOOL, geproduceerd door Phil Collins, was een prima poging, maar voor veel oude fans klonk het album te gelikt en het duurde nog jaren voordat het op waarde werd geschat.

Een tweede WEA-album bracht weinig verandering in de situatie en Martyn keerde terug bij Island, waarvoor hij de redelijk ontvangen platen SAPPHIRE en PIECE BY PIECE maakte. Zijn carrière wilde echter maar niet meer op gang komen en eind jaren tachtig zette ook Island hem op straat.

Onafhankelijk uitgegeven albums als THE APPRENTICE en COOLTIDE keerden het tij niet. Tot overmaat van ramp leek Martyn meer energie te steken in tamelijk overbodige jazzy remakes van ouder materiaal, waarna zelfs menige oude fan het na midden jaren negentig voor gezien hield.

In 2003 werd Martyns rechterbeen afgezet, een gevolg van diabetes,1 maar het weerhield hem er niet van nog gewoon op tournee te gaan. Zijn laatste studioalbum ON THE COBBLES, grotendeels akoestisch, uit 2004 werd beter ontvangen dan alles wat hij sinds begin jaren tachtig gemaakt had, maar het succes, waar hij zo vaak dichtbij was, blijft ver weg. De erkenning van alles wat hij heeft bereikt, is er niet minder om. Zijn prijzen in 2008 kreeg hij dan ook vooral vanwege de unieke, diepgravende manier waarop hij zijn bestaan muzikaal heeft ingevuld.

sitenotes:
1 Het ging om complicaties als gevolg van een gebarsten cyste. John had geen diabetes.
Heaven is a music magazine; this story appeared in the 'Postuum' section, aptly subtitled 'Small Hours'. It was probably written by editor Eric van Domburg Scipio. The issue celebrated 10 years of Heaven with a double May/June issue. www.heaven.be.